Q-commerce w Polsce – model konceptualny funkcjonowania ultraszybkich dostaw w warunkach wysokiej konkurencji detalicznej

Działalność q-commerce różni się od tradycyjnej sprzedaży internetowej ze względu na wymagającą logistykę ostatniej mili. Artykuł przedstawia model konceptualny polskiego q-commerce i odpowiada na pytania, jakie modele biznesowe charakteryzują polski rynek i czy strategie elastyczne mają przewagę nad „czystym” modelem opartym wyłącznie na dark stores. Analiza objęła osiem przedsiębiorstw działających w latach 2020–2025: wciąż aktywnych operatorów (Glovo, Wolt, Żabka Jush, Carrefour, Lisek) oraz firmy, które wycofały się już z polskiego rynku (Gorillas, Jokr, Swyft). Badanie wyodrębniło trzy modele różniące się pod względem własności infrastruktury IT oraz źródła kompletacji zamówień: pure play – oparty na własnych dark stores i aplikacji, hybrydowy – łączący sklepy stacjonarne z własną aplikacją oraz platformowy – bazujący na współpracy z partnerami, bez własnych aplikacji. Badanie potwierdza hipotezę o przewadze modeli elastycznych – prawie wszystkie analizowane przedsiębiorstwa pure play zakończyły działalność, natomiast modele wykorzystujące istniejącą infrastrukturę wykazują większą trwałość. Paradoksalnie najtrudniejszą strategią okazał się „czysty” q-commerce, co może wynikać z wyjątkowo dużej gęstości polskiego handlu detalicznego (130 500 sklepów FMCG) utrudniającej osiągnięcie progu rentowności (600–1500 zamówień dziennie przypadających na 1 dark store).