Wybrane aspekty zastosowania sztucznej inteligencji w lotniczym transporcie towarowym

Marcin Czubaszek

doi:10.22630/EIOL.2024.9.2.12

PDF

Opublikowane:

Jul 30, 2024

Numer

Tom 9 Nr 2 (2024)

Dział

Articles

CitedBy/Share

Marcin Czubaszek

Politechnika Białostocka

DOI: https://doi.org/10.22630/EIOL.2024.9.2.12

Słowa kluczowe : towarowy transport lotniczy, sztuczna inteligencja, pojazdy autonomiczne

Abstrakt

Transport lotniczy odgrywa ważną rolę w wymianie towarów. Mimo że odpowiadapod względem ilościowym za 1% rotacji, to wartość ładunków wynosi 10% wszystkich przedmiotówprzewożonych rocznie różnymi środkami. Stosuje się w nim najnowocześniejsze dostępnerozwiązania, a jednym z postulowanych kierunków jest implementacja dynamiczniewprowadzanej w wielu dziedzinach sztucznej inteligencji i jej elementów. Procesy autonomizacjiobiektów latających rozpoczęły się wraz z powstaniem balonów i pierwszych pojazdóww układzie samolotu, to znaczy jednostek latających cięższych od powietrza, działającychna zasadzie wytwarzania siły ciągu dzięki nieruchomym skrzydłom. Wraz z rozwojem technologiiinformatycznych wprowadzano kolejne elementy automatyzacji, w tym autopilota.Sztuczna inteligencja znalazła szerokie zastosowanie w kontekście obsługi klienta, symulacjii modelowania lotu, ustalania trasy, optymalizacji wykorzystania przestrzeni ładunkowej orazprojektowania, a także testowania prototypów maszyn. Jednak za najważniejszy aspekt możnauznać możliwości tworzenia jednostek bezzałogowych, w pełni autonomicznych jak X-62Aoraz projekty Reliable Robotics i Xwing, przekształcające rolę pilota w osobę zarządzającąlotem, pozostawiającą manewrowanie w gestii komputera pokładowego. Aerolane natomiastproponuje powrót do tworzenia szybowców transportowych. Ważnym aspektem obiektówbezzałogowych jest możliwość tworzenia bardziej efektywnego kształtu poprzez wyeliminowaniekokpitu. Obecny poziom rozwoju SI wskazuje na konieczność dalszych prac, jednakwprowadzanie tej technologii może je znacząco przyspieszyć oraz wpłynąć na wzrost bezpieczeństwai skuteczności. Ważnym aspektem pozostaje także dostosowanie podstaw prawnychoraz zwalczenie oporu społeczeństwa.

Jak cytować

Czubaszek, M. (2024). Wybrane aspekty zastosowania sztucznej inteligencji w lotniczym transporcie towarowym. Ekonomika I Organizacja Logistyki, 9(2), 55–67. https://doi.org/10.22630/EIOL.2024.9.2.12

Bibliografia

airbus.com 2020, Airbus concludes ATTOL with fully autonomous flight tests, [źródło elektroniczne] https://www.airbus.com/en/newsroom/press-releases/2020-06-airbus-concludes-attol-with-fully-autonomous-flight-tests [dostęp: 03.05.2024].

airbus.com 2023, Aerial refuelling without human intervention, [źródło elektroniczne] https://www.airbus.com/en/newsroom/stories/2023-11-aerial-refuelling-without-human-intervention [dostęp: 03.05.2024].

Aircargonews.net 2023, AI and machine learning to enhance air cargo, [źródło elektroniczne] https://www.aircargonews.net/iata-wcs/ai-and-machine-learning-to-enhance-air-cargo/ [dostęp: 2.05.2024].

altair.com.pl 2021, Renesans CH-54 Tarhe?, [źródło elektroniczne] https://www.altair.com.pl/news/view?news_id=32864 (dostęp: 6.05.2024)

August M., 2023, The Forgotten History of the Japanese Balloon Bomb That Killed Americans in World War II, [źródło elektroniczne] https://time.com/6276685/japanese-balloon-bomb-history-world-war-ii/ [dostęp: 7.05.2024].

Berson A. 1896, The use of balloon in geographical work, „The geographical journal”, nr. 5/7.

Blain L., Unpowered cargo gliders on tow ropes promise 65% cheaper air freight, [źródło elektroniczne] https://newatlas.com/aircraft/towed-cargo-gliders/ [dostęp: 8.05.2024].

boeing.com, H-47 Chinook, [źródło elektroniczne] https://www.boeing.com/defense/ch-47-chinook [dostęp: 6.05.2024].

Cargo Flash InfoTech via Linkedin.com, 5 Innovative Technologies Set to Transform Air Cargo in 2024, [źródło elektroniczne] https://www.linkedin.com/pulse/5-innovative-technologies-set-transform-air-cargo-2024-cargoflash-jiqje [dostęp: 2.05.2024].

cessna.txtav.com, Cessna Caravan, [źródło elektroniczne] https://cessna.txtav.com/en/turboprop/caravan#_model-specs

Challoner J., 2009, Balon na ogrzane powietrze, „1001 wynalazków, które zmieniły świat”, Publicat S.A., Poznań 2009.

Challoner J., 2009, Silnik odrzutowy, „1001 wynalazków, które zmieniły świat”, Publicat S.A., Poznań 2009.

Challoner J., 2009, Śmigłowiec, „1001 wynalazków, które zmieniły świat”, Publicat S.A., Poznań 2009.

Chawla J., 2024, Future Trends in Aviation Logistics: AI and Automation, [źródło elektroniczne] https://enestit.com/future-trends-in-aviation-logistics-ai-and-automation/ [dostęp: 2.05.2024].

Choromański W., Grabarek I., Kozłowki M., Czerepicki A., Marczuk K., Pojazdy Autonomiczne i systemy transport autonomicznego, PWN, Warszawa 2021.

D’Urso S., 2024, AI Flew X-62 VISTA During Simulated Dogfight Against Manned F-16, [źródło elektroniczne] https://theaviationist.com/2024/04/18/ai-flew-x-62-vista-during-dogfight/ [dostęp: 3.05.2024].

darpa.mil 2023, ACE Program’s AI Agents Transition from Simulation to Live Flight, [źródło elektroniczne] https://www.darpa.mil/news-events/2023-02-13 [dostęp: 03.05.2024].

defense.gov, F-22 Safely Shoots Down Chinese Spy Balloon Off South Carolina Coast, [źródło elektroniczne] https://www.defense.gov/News/News-Stories/Article/Article/3288543/f-22-safely-shoots-down-chinese-spy-balloon-off-south-carolina-coast/ [dostęp: 11.05.2024].

dlapilota.pl 2020, Airbus ukończył projekt ATTOL lotami całkowicie autonomicznymi, [źródło elektroniczne] https://dlapilota.pl/wiadomosci/airbus/airbus-ukonczyl-projekt-attol-lotami-calkowicie-autonomicznymi [dostęp: 3.05.2024].

Dougherty M. J., Nowoczesne uzbrojenie lotnicze, MAK velrlag GmbH, Brema, 2011.

Drozdowski K., 2023, Od balonu do latającego czołgu, „Odkrywca”, nr 4/2023.

Dudziak M. 2017, W poszukiwaniu Wunderwaffe. Bronie V na ziemiach polskich, Replika, Zakrzewo 2017.

encyklopedia.pwn.pl, Samolot, [źródło elektroniczne] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/samolot;3971691.html [dostęp: 6.05.2024].

Georgilidakis S., 2021, Airbus Beluga No1 Gets Retired – Or Replaced!, [źródło elektroniczne] https://mentourpilot.com/airbus-beluga-no1-gets-retired-or-replaced/ [dostęp: 6.05.2024].

Gitlin J. M., 2024, This AI-controlled jet fighter has now flown against human pilots, [źródło elektroniczne] arstechnica.com, https://arstechnica.com/cars/2024/04/darpas-ai-test-pilot-successfully-flew-a-dogfight-against-a-human/ [dostęp: 3.05.2024].

Grant R. G., Bitwy. Historia wojen I konfliktów zbrojnych, PWN SA, Warszawa 2007

Hadley G., 2024, Autonomous Cargo Planes: Is This the Future of ACE?, [źródło elektroniczne] https://www.airandspaceforces.com/autonomy-startups-cargo-air-force-exercise/ [dostęp: 3.05.2024].

Hefron R., Air Combat Evolution (ACE), [źródło elektroniczne] darpa.mil, https://www.darpa.mil/program/air-combat-evolution [dostęp: 03.05.2024].

history.state.gov, The Berlin Airlift, 1948–1949, [źródło elektroniczne] https://history.state.gov/milestones/1945-1952/berlin-airlift [dostęp: 6.05.2024]

Hogg I. V., 2009, Encyklopedia uzbrojenia, Bellona SA, Warszawa 2009.

ibm.com, What is AI?, [źródło elektroniczne] https://www.ibm.com/topics/artificial-intelligence [dostęp: 11.05.2024].

Jaworski J., 2021, Pierwsze pociski sterowane. Część 1, „Odkrywca” nr 10/2021, s. 29.

Jaworski J., 2021, Pierwsze pociski sterowane. Część 2, „Odkrywca” nr 11/2021, s. 45-46.

Kubiak K., Lizut J., 2016, Wielki blef czyli desant na twierdzę cz.2, “Wojsko i Technika Historia” nr 2/2016 [źródło elektroniczne] https://zbiam.pl/artykuly/wielki-blef-czyli-desant-na-twierdze/ [dostęp: 8.05.2024]

Lizut J., 2023, Atomowe marzenia, “Odkrywca”, nr 2/2023, s. 30-31.

money.pl 2023, Chat GPT: Nowy wymiar zarabiania dzięki sztucznej inteligencji, [źródło elektroniczne] https://www.money.pl/gospodarka/chat-gpt-nowy-wymiar-zarabiania-dzieki-sztucznej-inteligencji-6897219639913280a.html [dostęp: 11.05.2024].

natilus.co 2023, UPS Feeder Airline Intends To Buy 20 Pilotless Cargo Planes, [źródło elektroniczne] https://natilus.co/ups-feeder-airline-intends-to-buy-20-pilotless-cargo-planes/ [dostęp: 8.05.2024].

natilus.co, [źródło elektroniczne] https://natilus.co/about/ [dostęp: 8.05.2024].

oecd.org, Ocean shipping and shipbuilding, [źródło elektroniczne] https://www.oecd.org/ocean/topics/ocean-shipping/ [dostęp: 6.05.2024].

Petrozolin-Skowrońska B., 1998, Samolot, Nowa encyklopedia powszechna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 1998.

Piccard D. L., Balloon flight, [źródło elektroniczne] https://www.britannica.com/technology/balloon-flight [dostęp: 5.05.2024].

Remiszewska A., Czubaszek M., 2021, Wykorzystanie dronów w logistyce w Polsce – szanse i ograniczenia“Akademia Zarządzania”, nr 5(2)/2021.

snaimeth.polsl.pl, Quadrocopter, [źródło elektroniczne] https://sknaimeth.polsl.pl/projekt-quadrocopter/ [dostęp: 6.05.2024].

talkai.info, ChatGPT – Chatbot od TalkAI w języku polskim, [źródło elektroniczne] https://talkai.info/pl/ [dostęp: 11.05.2024].

twierdzaprzemysl.org, Aerostaty, [źródło elektroniczne] http://www.twierdzaprzemysl.org/index.php?menu=art&akction=Aerostaty [dostęp: 11.05.2024]

Ułanowska M. 2024, Propozycja wykorzystania autonomicznego autobusu na przykładzie KZK w Białymstoku, praca dyplomowa

up.com 2023, Pros & Cons of Air Freight: Cost, Speed, Shipment Visibility and More, [źródło elektroniczne] https://www.up.com/customers/track-record/tr090319-plane-pros-cons.htm [dostęp: 6.05.2024]

Verma M., Artificial Intelligence Role in Modern Science: Aims, Merits, Risks and Its Applications, International „Journal of Trend in Scientific Research and Development (IJTSRD)” nr 5, s, 336-337.

Wąsowska K., 2018, Transport lotniczy w łańcuchu dostaw, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i zarządzenia, nr. 128.

Statystyki