Ubezpieczenia jako forma transferu ryzyka ekologicznego w jednostkach samorządu terytorialnego

Jarosław W. Przybytnikowski; Paweł Dziekański; Barbara Kusto

doi:10.22630/EIOL.2024.9.4.31

PDF

Opublikowane:

Jan 30, 2025

Numer

Tom 9 Nr 4 (2024)

Dział

Articles

CitedBy/Share

Jarosław W. Przybytnikowski

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

https://orcid.org/0000-0001-6164-2953

Paweł Dziekański

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

https://orcid.org/0000-0003-4065-0043

Barbara Kusto

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

https://orcid.org/0000-0001-6848-2569

DOI: https://doi.org/10.22630/EIOL.2024.9.4.31

Słowa kluczowe : ryzyko ekologiczne, samorząd terytorialny, zarządzanie ryzykiem, zrównoważony rozwój, ubezpieczenia ekologiczne

Abstrakt

Współcześnie ryzyko związane z ekologią – czy samymi zmianami klimatycznymi – nabiera szczególnego znaczenia. Rozwój cywilizacyjny przyczynił się bowiem do wyklarowania wielu potencjalnych zagrożeń niewystępujących w przeszłości. Jedną z płaszczyzn, na której materializuje się aktualnie ryzyko, jest środowisko, co związane jest z degradacją przyrody, skażeniem rzek, zanieczyszczeniem powietrza, klęskami klimatycznymi. Skutki finansowe tego ryzyka są ogromne. Jest to duże wyzwanie zarówno dla administracji publicznej, przedsiębiorstw, jak i samorządu terytorialnego. Ochrona ubezpieczeniowa jest jedną z metod, która umożliwia jednostkom samorządu terytorialnego finansowanie skutków pojawiających się zagrożeń ekologicznych. Celem opracowania jest ocena wykorzystania ubezpieczeń majątkowych jako narzędzia transferu ryzyka ekologicznego w jednostkach samorządu terytorialnego. Badania zostały przeprowadzone na podstawie analizy dokumentacji ogólnych warunków ubezpieczenia (OWU) zakładów ubezpieczeń majątkowych (Dział II), raportów Polskiej Izby Ubezpieczeń (PIU) i Komisji Nadzoru Ubezpieczeń (KNF). Uzyskane wyniki wskazują, że wobec rosnących zagrożeń związanych z klimatem i degradacją środowiska naturalnego samorządy terytorialne w niewystarczającym stopniu wykorzystują ubezpieczenia jako metodę transferu ryzyka, a tym samym ograniczenia wydatków związanych z zapobieganiem jego skutkom.

Jak cytować

Przybytnikowski, J. W., Dziekański, P., & Kusto, B. (2025). Ubezpieczenia jako forma transferu ryzyka ekologicznego w jednostkach samorządu terytorialnego. Ekonomika I Organizacja Logistyki, 9(4), 99–115. https://doi.org/10.22630/EIOL.2024.9.4.31

Bibliografia

Adamowicz, M., 2004: Integration of agricultural and environmental policies as a way for sustainable development of rural areas, CEESA – Central and Eastern European Sustainable Agriculture, www.ceesa.de/NitraPapers/Adamowicz.pdf

Annan, F., and W. Schlenker., 2015: Federal crop insurance and the disincentive to adapt to extreme heat. American Economic Review, 1055: pp. 262–266.

Dorfman M., 2007: Introduction to Risk Management and Insurance, 9th Ed., Prentice Hall.

Dziekański, P.; Wyszkowski, A.; Prus, P.; Pawlik, A.; Maitah, M.; Wrońska, M. 2023: Zero Waste as a Determinant of Shaping Green Economy Processes on the Example of Communes of Eastern Poland in 2010–2020. Energies, 16, s. 19. https://doi.org/10.3390/en16010019.

Dziekański, P., Popławski, Ł., Sułek, A., i Mínguez Vera, A. 2024: Kształtowanie zrównoważonej energii w gospodarce o obiegu zamkniętym. Studium przypadku krajów UE i bloku zachodniego 2013-2020. Economics and Environment , 89 (2), 808. https://doi.org/10.34659/eis.2024.89.2.808, ss. 1-14.

Filipiak, B. 2011: Finanse samorządowe. Nowe wyzwania bieżące i perspektywiczne, Difin, Warszawa, s. 319-320.

Frank, E. G., and Schlenker, W. (2016). Balancing economic and ecological goals. Science, 353: pp. 651–652; https://doi.org/10.1126/scince.aaf9697.

Hajdas, D., Wieteska, S. 2021: Ubezpieczenie jako forma transferu ryzyka jednostek samorządu terytorialnego, Finanse i Prawo Finansowe, vol.1(29). s.43 - 44

Jajuga, K.. 2007: Koncepcja ryzyka i proces zarządzania ryzykiem – wprowadzenie, [w:] Zarządzanie ryzykiem, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Jennison, B. 2010: Zarządzanie ryzykiem w sektorze publicznym, Ministerstwo Finansów, Warszawa.

Kata, R. 2015: Ryzyko finansowe w kontekście zadłużenia jednostek samoradu terytorialnego w Polsce, Optimum, Studia Ekonomiczne Nr 4 (76), s. 58.

Maśniak, D. 2003: Ubezpieczenia ekologiczne, Zakamycze, Kraków. s.119.

Muller, N.Z., and Mendelsohn R. 2009: Efficient pollution regulation: getting the prices right, American Economic Review, Vol 99(5): pp. 1714–1739: https://doi.org/10.1257/aer.99.5.1714.

Pizer, W.A., and Sexton, S. 2019: The distributional impacts of energy taxes, Review of Environmental Economics and Policy, Vol 13(1): pp. 104–123.

Poniatowicz, M. 2010: Transfer ryzyka jako instrument zarządzania ryzykiem w jednostkach samorządu terytorialnego [w:] Flejterski S., Szewczuk A., Kogut-Jaworska M., (red.), Znaczenie samorządu terytorialnego dla rozwoju regionalneg w Polsce, Niemczech i na Ukrainie, VI Forum samorządowe i międzynarodowe forum samorządowe, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 620, Ekonomiczne problemy usług, 61, ss. 327–328.

Przybytniowski, J.W. 2023: Voluntary Insurance in the Process of Service Quality Improvement, Wydawnictwo RYS, Poznań, pp. 135-166.

Przybytniowski, J.W., 2019: Współczesne funkcje i mechanizmy transmisji między sektorem ubezpieczeniowym a strefą realną gospodarki, CeDeWu, Warszawa, pp. 125-162.

Przybytniowski, J.W. 2013: Konkurencyjność rynku usług pośrednictwa ubezpieczeniowego w Polsce, Wydawnictwo Menedżerskie PTM, Warszawa, pp. 41-52.

Ranson, M. 2014: Crime, weather and climate change, Journal of Environmental Economics and Management, Vol. 67(3): pp. 274–302: https://doi.org/10.1016/j.jeem.2013.11.008.

Ronka-Chmielowiec, W. 2002: Ryzyko jako przedmiot ubezpieczenia [w:] Ronka Chmielowiec W., (red.), Ubezpieczenia. Rynek i ryzyko. Warszawa, PWE, s. 133.

Schlenker, W., and Walker, R. 2015: Airports, air pollution, and contemporaneous health, Review of Economic Studies, Vol 83(2), pp. 768–809: https://doi.org/10.1093/restud/rdv043.

Thoyts, R. 2010: Insurance. Theory and Practice. New York: Routledge. s. 289-290.

Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej [Dz. U. 2015 poz. 1844, z późń zm.].

Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. prawo geologiczne i górnicze [Dz.U. z 5 sierpnia 2011 Nr 163 poz. 98].

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych [Dz. U. 2003 Nr 124 poz. 1152 z późń. zm.].

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej [Dz. U. 2004 Nr 64 poz. 593 z późń. zm.];

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych [Dz. U. 1998 nr 137, poz. 887, z późń zm.];

Yin J., Wang J., Wang C., Wang L., Chang Z. 2023: CRITIC-TOPSIS Based Evaluation of Smart Community Governance: A Case Study in China. Sustainability, 15, 1923, pp. 2-18.

Williams, C. A., Smith M. L., Young P. C. 2002: Zarządzanie ryzykiem a ubezpieczenia, PWN, Warszawa, p. 238-247.

Wu M., Zhan Y., Liu Y, Tian Y. 2022: Evaluation of the Effects of the Ecological Environmental Damage Compensation System on Air Quality, y. Forests, 13, 982, pp. 3-13; https://doi.org/10.3390/f13070982.

Statystyki