Dostępność komunikacyjna województwa warmińsko-mazurskiego a atrakcyjność migracyjna jako determinanty sytuacji ludnościowej

Main Article Content

Daniel Burakowski
Wiesława Lizińska


Słowa kluczowe : dostępność komunikacyjna, atrakcyjność migracyjna, obszary wiejskie, depopulacja
Abstrakt
Województwo warmińsko-mazurskie charakteryzuje się największym udziałem obszarów wiejskich w Polsce oraz jest zaliczane do grupy województw peryferyjnych. Na tych obszarach występuje problem związany z relatywnie niższą dostępnością komunikacyjną, a obszary wiejskie w Polsce wyludniają się głównie w wyniku migracji. Zdecydowano się zatem przeprowadzić analizę i ocenę atrakcyjności migracyjnej województwa warmińsko-mazurskiego na tle kraju pod względem dostępności komunikacyjnej. Oceniono zmiany sytuacji ludnościowej na obszarach wiejskich, a następnie przeanalizowano dane dotyczące transportu publicznego. Oceniono potencjał województw pod względem infrastruktury drogowej. Określono związek pomiędzy dostępnością komunikacyjną gmin w województwie warmińsko-mazurskim a zjawiskiem migracji. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że do obszarów wiejskich województw o relatywnie najgorszej dostępności komunikacyjnej i jednocześnie największym odpływem ludności zalicza się województwa: warmińsko-mazurskie, podlaskie i lubelskie. Dostępność komunikacyjna może w istotnym stopniu wpływać na ruch przestrzenny ludności, pod warunkiem jednoczesnego pogorszania się wszystkich możliwości transportu publicznego oraz niewystarczającego rozwoju infrastruktury drogowej o wyższej jakości. Poszczególne czynniki dotyczące czasu oraz dystansu jaki muszą pokonać mieszkańcy gmin wybranego województwa są ważne, o czym świadczy występowanie istotnie statystycznej zależności pomiędzy ruchem przestrzennym ludności, a wymienionymi elementami.

Article Details

Jak cytować
Burakowski, D., & Lizińska, W. (2024). Dostępność komunikacyjna województwa warmińsko-mazurskiego a atrakcyjność migracyjna jako determinanty sytuacji ludnościowej. Ekonomika I Organizacja Logistyki, 9(3), 5–27. https://doi.org/10.22630/EIOL.2024.9.3.17
Bibliografia

Adamowicz M., 2021: The potential for innovative and smart rural development in the peripheral regions of Eastern Poland, Agriculture 11(3), 1–28, https://doi.org/10.3390/agriculture11030188

Adamowicz M., Zwolińska-Ligaj M., 2020: The “Smart Village” as a way to achieve sustainable development in rural areas of Poland, Sustainability 12(16), 1–28, http://doi.org/10.3390/su12166503

Amornkitvikai Y., Harvie C., Karcharnubarn R., 2022: The impact of demographic structure, human capital, migration and environmental degradation on economic growth in Asia, Journal of Economic Studies 50(2), 216–233, https://doi.org/10.1108/JES-09-2021-0487

Avermann N., Schlüter J., 2019: Determinants of customer satisfaction with a true door-to-door DRT service in rural Germany, Research in Transportation Business & Management 32, 100420, https://doi.org/10.1016/j.rtbm.2019.100420

Bank Danych Lokalnych, Drogi ekspresowe i autostrady [źródło elektroniczne] https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start [dostęp 08.09.2024]

Bank Danych Lokalnych, Ludność wg grup wieku i płci [źródło elektroniczne] https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start [dostęp 08.09.2024]

Bank Danych Lokalnych, Migracje na pobyt stały gminne wg płci migrantów, w ruchu wewnętrznym i zagranicznym [źródło elektroniczne] https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start [dostęp 08.09.2024]

Bank Danych Lokalnych, Powierzchnia [źródło elektroniczne] https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start [dostęp 08.09.2024]

Bank Danych Lokalnych, Ruch naturalny wg płci [źródło elektroniczne] https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start [dostęp 08.09.2024]

Baranyak I., 2022: Demographic potential of the Carpathian region of Ukraine: scenario modelling, Bulletin of the Khmelnytskyi National University Series: Economic Sciences 4, 252–257, https://doi.org/10.31891/2307-5740-2022-308-4-38

Bauchinger L., Reichenberger A., Goodwin-Hawkins B., Kobal J., Hrabar M., Oedl-Wieser T., 2021: Developing sustainable and flexible rural–urban connectivity through complementary mobility services, Sustainability 13(3), 1280, https://doi.org/10.3390/su13031280

Busłowska A., 2020: Wpływ infrastruktury kolejowej na rozwój regionalny w ujęciu teorii myślenia sieciowego, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.

Cabello S. A., Bochaca J. G., 2023: Rural Schools in Spain: Strengths and Weakness, Ager: Journal of Depopulation and Rural Development Studies 38, 113–142, https://doi.org/10.4422/ager.2023.08

Camarero L., Oliva J., 2022: Foreword by Luis Camarero and Jesús Oliva, [w:] E.V. Brovarone, G. Cotella, L. Staricco (red.), Rural accessibility in European regions, Routledge, New York, xii–xv, https://doi.org/10.4324/9781003083740

Carlow V. M., Mumm O., Neumann D., Schmidt N., Siefer T., 2021: TOPOI Mobility: Accessibility and settlement types in the urban rural gradient of Lower Saxony–opportunities for sustainable mobility, Urban, Planning and Transport Research 9(1), 207–232, https://doi.org/10.1080/21650020.2021.1901603

De Vos J., Lättman K., Van der Vlugt A. L., Welsch J., Otsuka N., 2023: Determinants and effects of perceived walkability: a literature review, conceptual model and research agenda, Transport Reviews 43(2), 303–324, https://doi.org/10.1080/01441647.2022.2101072

Dolińska A., Jończy R., Rokita-Poskart D., 2020: Post-secondary-school migration of young people to large regional centres as a factor of depopulation and disharmonious regional development in Poland, European Research Studies Journal 23(3), 260–279, http://doi.org/10.35808/ersj/1637

Dolińska A., Jończy R., Śleszyński P., 2020: Migracje pomaturalne w województwie dolnośląskim wobec depopulacji regionu i wymogów zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.

Dolińska A., Jończy R., Śleszyński P., Rokitowska-Malcher J., Rokita-Poskart D., Ptak M. 2023: Migracje z miast na wieś. Determinanty oraz wybrane konsekwencje w wymiarze ekonomicznym i przestrzenno-środowiskowym (na przykładzie strefy podmiejskiej Wrocławia), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.

Gałecka A., 2023: Zagrożenia dla stabilności finansowej gmin wiejskich z makroregionu polski wschodniej w opinii lokalnych władz, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 1, 61–74, https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.2243

García-Madurga M. Á., Esteban-Navarro M. Á., Saz-Gil I., Anés-Sanz S., 2024: Depopulation and Residential Dynamics in Teruel (Spain): Sustainable Housing in Rural Areas Urban Science 8(3), 110, https://doi.org/10.3390/urbansci8030110

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, [źródło elektroniczne] https://www.archiwum.gddkia.gov.pl/pl/987/gpr-2010 [dostęp 08.09.2024]

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, [źródło elektroniczne] https://www.archiwum.gddkia.gov.pl/pl/2551/GPR-2015 [dostęp 08.09.2024]

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, [źródło elektroniczne] https://www.gov.pl/web/gddkia/generalny-pomiar-ruchu-20202021 [dostęp 08.09.2024]

Glauber R., 2022: Rural depopulation and the rural‐urban gap in cognitive functioning among older adults, The Journal of Rural Health 38(4), 696–704, https://doi.org/10.1111/jrh.12650

Główny Urząd Statystyczny, Oszacowanie czasu przejazdu i odległości pomiędzy gminami w Polsce w 2021 roku [źródło elektroniczne], https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne/obszary-funkcjonalne-oraz-dostepnosc-terytorialna/ [dostęp 12.10.2024]

Gómez Valenzuela V., Holl A., 2024: Growth and decline in rural Spain: An exploratory analysis, European Planning Studies 32(2), 430–453, http://doi.org/10.1080/09654313.2023.2179390

Grzebyk M., Miś T., Stec M., Zając D., 2019: Skala, kierunki i dynamika zmian społeczno-gospodarczych na obszarach wiejskich wschodniej Polski po przystąpieniu do Unii Europejskiej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

Guzik R., Kołoś A., Fiedeń Ł., Kocaj A., Wiedermann K., 2021: Dostępność komunikacyjna i relacje przestrzenne w województwie zachodniopomorskim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.

Guzik R., Kołoś A., Fiedeń Ł., Kocaj A., Wiedermann K., 2021: Dostępność komunikacyjna i relacje przestrzenne w województwie warmińsko-mazurskim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.

Heffner K., 2019: Rural labour markets and peripherization processes in Poland, Rural Areas Between Regional Needs and Global Challenges: Transformation in Rural Space, 53–71, https://doi.org/10.1007/978-3-030-04393-3_4

Heffner K., Twardzik M., 2022: Rural areas in Poland–changes since joining the European Union, European Countryside 14(2), 420–438, https://doi.org/10.2478/euco-2022-0021

Hishiyama J., Taco P. W. G., Arruda F., 2021: Accessibility in transportation and land use planning, Revista Baru-Revista Brasileira de Assuntos Regionais e Urbanos 7, 1–25, https://doi.org/10.18224/baru.v7i1.8715

Imhof S., 2021: Emerging transport solutions and their contributions towards a sustainable rural transport system (Doctoral dissertation), University of Bern, Bern, https://doi.org/10.48549/3132

Imhof S., Blättler K., 2023: Assessing spatial characteristics to predict DRT demand in rural Switzerland, Research in Transportation Economics 99, 101301, https://doi.org/10.1016/j.retrec.2023.101301

Imhof S., Mayer H., 2024: How social innovations emerge in a rigid regulatory context: the case of demand responsive transport in Switzerland, Transportation Planning and Technology 1–24, https://doi.org/10.1080/03081060.2024.2350535

Jones C.I., 2022: The End of Economic Growth? Unintended Consequences of a Declining Population, American Economic Review 112(11), 3489–3527, https://doi.org/10.1257/aer.20201605

Józefowicz K., 2020: Atrakcyjność migracyjna miast i obszarów wiejskich województwa wielkopolskiego, Space–Society–Economy 31, 213–227, https://doi.org/10.18778/1733-3180.31.11

Józefowicz K., 2022: Small-town depopulation in the Wielkopolskie voivodeship, Poland, Journal of Urban and Regional Analysis 14(1), 79–100, https://doi.org/10.37043/JURA.2022.14.1.5

Kaczan D. J., Orgill-Meyer J., 2020: The impact of climate change on migration: a synthesis of recent empirical insights, Climatic Change 158(3), 281–300, https://doi.org/10.1007/s10584-019-02560-0

Kałuża-Kopias D., 2014: Atrakcyjność migracyjna wielkich miast–stan obecny, Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje 27(4), 41–54.

Knierim L., Schlüter J. C., 2021: The attitude of potentially less mobile people towards demand responsive transport in a rural area in central Germany, Journal of Transport Geography 96, 103202, https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2021.103202

Kołoszko-Chomentowska Z., Zdziarstek M., 2019: Potencjał wiejskich obszarów peryferyjnych na przykładzie województwa podlaskiego, Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum 18(1), 73–80, https://doi.org/10.31648/aspal.3655

Kowalewska G., Markowski L., 2024: Determinants of the Tendency for Migration of Nursing Students Living in Rural Areas of Eastern Poland, Sustainability 16(13), 5498, https://doi.org/10.3390/su16135498

Kudełko J., 2023: Problemy i wyzwania rozwoju obszarów wiejskich, [w]: D. Rynio, A. Zakrzewska-Półtorak (red.), Przestrzeń i regiony w nowoczesnej gospodarce. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Korenikowi, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, https://doi.org/10.15611/2023.93.0.18

Lewandowska A., Stopa M., Inglot-Brzęk E. 2021: Innovativeness and entrepreneurship: Socioeconomic remarks on regional development in peripheral regions, Economics & Sociology 14(2), 222–235, https://doi.org/10.14254/2071-789X.2021/14-2/12

Lima M. F., Thompson C. W., Aspinall P., Bell S., 2020: Communities facing urban depopulation: Exploring people’s environmental preferences. A case study of Lisbon, Portugal, Cities & Health 6(2), 288–308, https://doi.org/10.1080/23748834.2020.1727820

Lorente T. Á., de Oliveira J. L. S. S., Cardoso A. B., 2020: The social problem of rural depopulation in Spain and Portugal, [w]: F. Entrena-Durán, R.M. Soriano-Miras, R. Duque-Calvache (red.), Social Problems in Southern Europe: A Comparative Assessment. Edward Elgar Publishing, Cheltenham.

Majdzińska A., 2022: Identyfikacja obszarów depopulacyjnych w makroregionie północno-zachodnim i ich ocena pod względem zaawansowania starości demograficznej, Przegląd Zachodniopomorski 37(01), 361–389, https://doi.org/10.18276/pz.2022.37-16

Maleszyk P., 2023: Youth Out-Migration Before and During the COVID-19 Pandemic: Insights from a Depopulating Region in Poland, Barometr Regionalny 19(1), 29–40, https://doi.org/10.56583/br.2140

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Zaktualizowana imienna lista 139 miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze [źródło elektroniczne], https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/krajowa-strategia-rozwoju-regionalnego [dostęp 12.10.2024]

Morze M. (red.) 2024: Obszary wiejskie w Polsce w 2022 r., Urząd Statystyczny w Olsztynie, Olsztyn.

Mosora L., Lopushynskyi I., Midor K., Bembenek M., 2024: Study of the Migration Attractiveness of the Countries of the European Continent: Analysis of the Factors of its Formation, Management Systems in Production Engineering 32(3), 409–418, https://doi.org/10.2478/mspe-2024-0038

Muntele I., Istrate M., Horea-Șerban R. I., Banica A., 2021: Demographic resilience in the rural area of Romania, A statistical-territorial approach of the last hundred years, Sustainability 13(19), 1–17, https://doi.org/10.3390/su131910902

Nurzhanova G., Mussirov G., Niyazbekova S., Ilyas A., Tyurina Y., Maisigova L., Troyanskaya M., Kunanbayeva K., 2020: Demographic and migration processes of labor potential: A case study the agricultural sector of the Republic of Kazakhstan, Entrepreneurship and Sustainability Issues 8(1), 656, http://doi.org/10.9770/jesi.2020.8.1(45)

Organiściak-Krzykowska A., 2022: Społeczno-ekonomiczne konsekwencje przemian demograficznych, [w:] A. Organiściak-Krzykowska J. Hrynkiewicz (red.), Depopulacja w ujęciu lokalnym. Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa, Główny Urząd Statystyczny.

Papadopoulos A. G., Baltas, P., 2024: Rural Depopulation in Greece: Trends, Processes, and Interpretations, Geographies 4, 1–20, https://doi.org/10.3390/geographies4010001

Park J., Lee J. K., Roh C. G., 2023: Recommendations for Linkage Service and Operational Strategy to Revitalize Urban-Style Buses in Rural Areas: A Case Study of Yangsan City, Journal of Digital Contents Society 24(12), 3213–3220, http://doi.org/10.9728/dcs.2023.24.12.3213

Pourramazani H., Miralles-Garcia J.M., 2022: Concept of accessibility in sustainable transport: Criteria and perspectives, WIT Transactions on the Built Environment 212, 49–60, https://doi.org/10.2495/UMT220051

Prenzel P., 2021: Are old regions less attractive? Interregional labour migration in a context of population ageing, Papers in Regional Science 100(6), 1429–1448, https://doi.org/10.1111/pirs.12627

Rosner A., 2014: Migracje wewnętrzne i ich związek z przestrzennym zróżnicowaniem rozwoju społeczno-gospodarczego wsi, Wieś i Rolnictwo 162(1), 63–79.

Runge A., Runge J., Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., 2020: Does urban shrinkage require urban policy? The case of a post-industrial region in Poland, Regional Studies, Regional Science 7(1), 476–494, https://doi.org/10.1080/21681376.2020.1831947

Siskova M., Kuhn M., Prettner K., Prskawetz A., 2023: Does human capital compensate for population decline?, The Journal of the Economics of Ageing 26, 100469, https://doi.org/10.1016/j.jeoa.2023.100469

Śleszyński P., 2020: Koncepcja nowego wskaźnika atrakcyjności migracyjnej i jego zastosowania, Czasopismo Geograficzne 91(1-2), 37–58.

Ślusarz G., 2021: Depopulation In Peripheral Regions of Eastern Poland–Determinants and Consequences, Annals of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists 23(4), 181–200, https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.5226

Sobczyk M., 2006: Statystyka: aspekty praktyczne i teoretyczne Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.

Sörensen L., Bossert A., Jokinen J. P., Schlüter J., 2021: How much flexibility does rural public transport need?–Implications from a fully flexible DRT system, Transport Policy 100,

–20, https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2020.09.005

Stanny M., Rosner A., Komorowski Ł., 2018: Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap III. Struktury społeczno-gospodarcze, ich przestrzenne zróżnicowanie i dynamika. Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa.

Stanny M., Rosner A., Komorowski Ł., 2023: Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap IV. Dekada przemian społeczno-gospodarczych. Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa.

Staricco L., 2022: 15-, 10-or 5-minute city? A focus on accessibility to services in Turin, Italy, Journal of Urban Mobility 2, 100030, https://doi.org/10.1016/j.urbmob.2022.100030

Strulik H., 2024: Long-run economic growth despite population decline, Journal of Economic Dynamics and Control 104943, https://doi.org/10.1016/j.jedc.2024.104943

Szukalski P., 2019: Depopulacja: dlaczego o niej nie mówimy?, Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny 6, 1–7.

Szweda-Lewandowska Z., 2020: Prawo i przemiany demograficzne – o nienadążaniu regulacji i instytucji prawnych za przemianami demograficznymi wynikającymi z procesu starzenia się populacji, Polityka Społeczna 558(9), 10–17, https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.4278

Tejero-Beteta C., Moyano A., Sánchez-Cambronero S., 2024: Factors Influencing the Efficiency of Demand-Responsive Transport Services in Rural Areas: A GIS-Based Method for Optimising and Evaluating Potential Services, ISPRS International Journal of Geo-Information 13(8), 275, https://doi.org/10.3390/ijgi13080275

United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division 2019: World Population Prospects 2019: Highlights.

Urząd Transportu Kolejowego, [źródło elektroniczne] https://dane.utk.gov.pl/sts/analizy-i-opracowania/17451,Koleje-pasazerskie-w-wojewodztwach-dynamika-zmian-w-latach-2010-2020.html [dostęp 10.09.2024].

Urząd Transportu Kolejowego, 2021, Koleje pasażerskie w województwach - dynamika zmian w latach 2010 – 2020, Warszawa.

Velkovski V., 2022: Need for a new vision on demographic policy in the rural areas of the Republic of Bulgaria, [w:] T. Nedeva (red.), Innovative Development of Agricultural Business and Rural Areas. Conference proceedings, University of National and World Economy, Sofia.

Vuković D., 2022: Depopulation as a public policy issue: inclusive development policies as new population policies, Social Policy 57(1), 51–76.

Wiśniewski S., 2015: Zróżnicowanie dostępności transportowej miast w województwie łódzkim, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, http://doi.org/10.18778/7969-521-8

Xing Y., Pike S., Pourrahmani E., Handy S., Wang Y., 2022: Exploring the Consumer Market of Microtransit Services in the Sacramento Area, California, Dryad, Dataset, https://doi.org/10.25338/B8VK84

Yu Z., Zhang H., Sun P., Guo Y., 2022: The pattern and local push factors of rural depopulation in less-developed areas: A case study in the mountains of North Hebei Province, China, International Journal of Environmental Research and Public Health 19(10), 5909, https://doi.org/10.3390/ijerph19105909

Živanović V., Joksimović M., Golić R., Malinić V., Krstić F., Sedlak M., Kovjanić A., 2022: Depopulated and Abandoned Areas in Serbia in the 21st Century - From a Local to a National Problem, Sustainability 14(17), 10765, https://doi.org/10.3390/su141710765

Živić D., 2021: Franjo Tuđman and demographic revitalization/Sustainability of Croatia, Review of Croatian History 17(1), 129–147, https://doi.org/10.22586/review.v17i1.13382

Zolotarev S., Kusakina O., Ryazantsev I., Yushchenko I., Ivashova V., 2023: Transport accessibility assessment of rural tourism facilities, E3S Web of Conferences 376, 04005, https://doi.org/10.1051/e3sconf/202337604005

Żukowska S., Chmiel B., Połom M., 2023: The smart village concept and transport exclusion of rural areas—a case study of a village in Northern Poland, Land 12(1), 260, https://doi.org/10.3390/land12010260

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.