Ekologistyka Kosmiczna – wybór czy konieczność

Main Article Content

Mirosław Antonowicz
Jan Matysiak


Słowa kluczowe : Sektor kosmiczny, Logistyka kosmiczna, Śmieci kosmiczne, Ekologistyka kosmiczna
Abstrakt
Niniejszy artykuł omawia tematykę ekologistyki kosmicznej w kontekście rozwoju badań w przestrzeni kosmicznej i rozwoju sektora kosmicznego jako ważnego komponentu współczesnych gospodarek. Przedstawiona została koncepcja ekologistyki kosmicznej wraz z uzasadnieniem ważności zagadnienia i przedstawieniem przykładów istniejących oraz koncepcyjnych rozwiązań problemu zagospodarowania odpadów występujących w przestrzeni kosmicznej. Celem opracowania jest wskazanie na konieczność podejmowania działań ekologistycznych w przestrzeni kosmicznej. Celami szczegółowymi są rozpoznanie aktualnego stanu gospodarowania odpadami w przestrzeni kosmicznej oraz identyfikacja rozwiązań i barier występujących w realizacji działań ekologistyki kosmicznej. W podsumowaniu wskazano rodzaje przyszłych działań prewencyjnych w zakresie ekologistyki kosmicznej koniecznych do podjęcia celem minimalizacji odpadów w kosmosie. W artykule zastosowano metodę studiów literaturowych obejmującą studia polskiej i zagranicznej literatury w temacie logistyki kosmicznej oraz ekologistyki kosmicznej.

Article Details

Jak cytować
Antonowicz, M., & Matysiak, J. (2023). Ekologistyka Kosmiczna – wybór czy konieczność. Ekonomika I Organizacja Logistyki, 8(3), 45–60. https://doi.org/10.22630/EIOL.2023.8.3.20
Bibliografia

About space debris, [źródło elektroniczne] https://www.esa.int/Space_Safety/Space_Debris/About_space_debris [dostęp: 06.05.2023].

AIAA Space Logistics Technical Committee Position Paper, 2004: Recommended Government Actions to Address Critical U.S. Space Logistics Needs, [źródło elektroniczne] https://www.aiaa.org/docs/default-source/uploadedfiles/issues-and-advocacy/policy-papers/information-papers/2004-information-papers/sltc-paper.pdf?sfvrsn=3a3c716e_0.&ref=moni-07b.spac [dostęp: 07.05.2023].

AIAA Space Logistics Technical Committee, [źródło elektroniczne] https://www.aiaa-sltc.org/ [dostęp: 07.05.2023].

Annual number of objects launched into space, [źródło elektroniczne] https://ourworldindata.org/grapher/yearly-number-of-objects-launched-into-outer-space [dostęp: 06.05.2023].

Aziz S., Biesbroek R., Cipolla S., Piguet L., Richard-Noca M., Wolahan A., 2021: The ClearSpace-1 Mission: ESA and ClearSpace team up to remove debris, 8th European Conference on Space Debris, ESA Space Debris Office, 1–3.

Baraniecka A., 2019: Ekologistyka jako odpowiedź przedsiębiorstw na kryzys środowiskowy, Marketing i Rynek 26(11), 3–14, https://doi.org/10.33226/1231-7853.2019.11.1 (Crossref)

Baraniecka A., 2019: Space Logistics – status and perspectives, Transport Economics and Logistics, Research Journal of the University of Gdansk 82, 67–78, http://doi.org/10.26881/etil.2019.82.06 (Crossref)

Baraniecka A., 2021, Znaczenie międzyplanetarnych łańcuchów dostaw w zrównoważonej eksploracji kosmosu, Gospodarka Materiałowa i Logistyka 12, 2–14, https://doi.org/10.33226/1231-2037.2021.12.1 (Crossref)

Baraniecka A., Gwóźdź K., 2021: Poziom dojrzałości ekologistyki w organizacji – identyfikacja i ocena. Wyniki badań pilotażowych, Gospodarka Materiałowa i Logistyka 63(1), 21–33, https://doi.org/10.33226/1231-2037.2021.1.3 (Crossref)

Borek R., 2016: Powstawanie i rozprzestrzenianie śmieci kosmicznych w świetle przepisów Unii Europejskiej, Obronność Zeszyty Naukowe 1(17), 17–31.

Brukardt R., Klempner J., Pacthod D., Stokes B., 2022: The role of space in driving sustainability, security, and development on Earth, McKinsey&Company, [źródło elektroniczne] https://www.mckinsey.com/industries/aerospace-and-defense/our-insights/the-role-of-space-in-driving-sustainability-security-and-development-on-earth [dostęp: 05.06.2023].

Brukardt R., Klempner J., Stokes B., 2021: R&D for space: Who is actually funding it?, McKinsey&Company, [źródło elektroniczne] https://www.mckinsey.com/industries/aerospace-and-defense/our-insights/r-and-d-for-space-who-is-actually-funding-it [dostęp: 11.05.2023].

Byers M., Wright E., Boley A., Byers C., Unnecessary risks created by uncontrolled rocket reentries, Nature Astronomy 6, 1–9, https://doi.org/10.48550/arXiv.2210.02188 (Crossref)

California Polytechnic State Universit, 2014: CubeSat Design Specification REV 13, 5.

Chow D., 2022: o cheaply go: How falling launch costs fueled a thriving economy in orbit, NBC News, [źródło elektroniczne] https://www.nbcnews.com/science/space/space-launch-costs-growing-business-industry-rcna23488www.orbitaldebris.jsc.nasa.gov [dostęp: 06.05.2023].

ClearSpace, [źródło elektroniczne] https://clearspace.today/ [dostęp: 07.05.2023].

ESA commissions world’s first space debris removal [źródło elektroniczne] https://www.esa.int/Space_Safety/Clean_Space/ESA_commissions_world_s_first_space_debris_removal [dostęp: 07.05.2023].

ESA, 2022: ESA’S Annual Space Environment Report, ESA Space Debris Office, [źródło elektroniczne] https://www.sdo.esoc.esa.int/environment_report/Space_Environment_Report_latest.pdf [dostęp: 23.11.2023].

International Astronautical Federation, 2022: International Astronautical Congress, Donald J. Kessler, [źródło internetowe] https://www.iafastro.org/biographie/donald-j-kessler.html [dostęp: 11.05.2023].

Kessler D.J., Johnson N.L., Liou J.C., Matney M., 2010: The Kessler Syndrome: Implications to future space operations, AAS Publications Office, San Diego.

Korneć R., Wereda W., 2017: Ekologistyka elementem kształtowania społecznej odpowiedzialności biznesu, Nowoczesne systemy Zarządzania Zeszyt 12(1), 233–245. (Crossref)

Korzeń Z., 2001, Ekologistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań.

Kotomaj K., 2022, Logistyka misji kosmicznych na przykładzie misji na Księżyc, [w:] A. Baraniecka, J. Marcinkowski (red.), Trendy w Logistyce, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.

Krag H., 2023: Wywóz sieci w kosmosie ESA, [źródło elektroniczne] https://www.deutschland.de/pl/topic/srodowisko/usuwanie-kosmicznych-smieci-miedzynarodowa-wspolpraca-w-kosmosie [dostęp: 11.05.2023].

Lukacevic J., Kertuysowa K., Heise R., 2022: Związek pomiędzy klimatem ziemi i przestrzenią kosmiczną- nowe podejścia do wzmocnienia odporności NATO, [źródło elektroniczne] https://www.nato.int/docu/review/pl/articles/2022/08/18/zwiazek-pomiedzy-klimatem-na-ziemi-i-przestrzenia-kosmiczna-nowe-podejscia-do-wzmocnienia-odpornosci-nato/index.html [dostęp: 07.05.2023].

Maurya M.R., Mathur S., 2021: Space debris and international laws: the next generation concern, The Daily Guardian, [źródło elektroniczne] https://thedailyguardian.com/space-debris-and-international-laws-the-next-generation-concern/ [dostęp: 11.05.2023].

Meiling H., Jiaren S., Xiaohui W., Jiamqiang L., 2018: Logistics Space: A Literature Review from the Sudtinability Perspective, Sustainability 2018, https://doi.org/10.3390/su10082815 (Crossref)

Michalska J., 2022: Śmieci w kosmosie. Zagrożenie życia na ziemi, WP, [źródło elektroniczne] https://tech.wp.pl/smieci-w-kosmosie-zagrozenie-dla-zycia-na-ziemi,6790388384893696a [dostęp: 18.07.2022].

Muweis J., 2018: Odpady w przestrzeni kosmicznej i próby ich minimalizacji, Kosmos Problemy Nauk Biologicznych 67(2), 449–454, https://doi.org/10.36921/kos.2018_2403 (Crossref)

Napper I.E., Davies A.J., Jah M., Miner K.R, Thompson R.C, Quinn M., Koldewey H. J., 2023: Protects Earth’s orbit: Avoid high seas mistakes, Science 379, 6636, 990–991, https://doi.org/10.1126/science.adg8989 (Crossref)

NASA, [źródło elektroniczne] https://www.nasa.gov/[dostęp: 06.05.2023].

PARP, 2015: Raport dotyczący potencjału i możliwości rozwoju branży kosmiczno-robotycznej w Polsce, Warszawa.

Pierwsza “kosmiczna śmieciarka” poleci na orbitę w 2025 roku, [źródło elektroniczne] https://naukawpolsce.pl/tag/misja-clearspace-1 [dostęp: 07.05.2023].

POLSA, 2021: Analiza sektora kosmicznego wybranych państw, Departament Strategii i Współpracy Międzynarodowej, Warszawa.

Polska Agencja Kosmiczna, 2021: Analiza sektora kosmicznego wybranych państw, Warszawa.

Rossi A., Anselmo L., Pardini C., Jehn R., Valsecchi G.B., 2009: The New Space Debris Mitigation (SDM 4.0) Long Term Evolution Code, 5th European Conference on Space Debris.

Seroka-Stolka O., Ociepa-Kubicka A., 2019: Green Logistics and circular economy, Transportation Research Procedia 39, 471–479. (Crossref)

Swiss Re, 2011: Space debris: On collision course for insurers?, Zurich.

Szołtysek J., 2009: Logistyka zwrotna, Wydawnictwo Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań.

Szprenglewski B., 2019: Znaczenie ekologistyki w gospodarce i działalności firm logistycznych, Zeszyty Naukowe. Ekonomika i Organizacja Logistyki 4(1), 79–90, https://doi.org/10.22630/EIOL.2019.4.1.7 (Crossref)

Szydłowski C., 2015: Rola ekologistyki w zarządzaniu odpadami w mieście, Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i techniczne 6(2), 29–45.

Szymonik A., 2017: Ekologistyka w systemie logistycznym łańcuchu dostaw, Łódź.

Szymonik A., Stanisławski R., Błaszczyk A., 2021: Nowoczesna Koncepcja Ekologistyki, Difin, Warszawa.

Tallis J., 2015: Remidating Space Debris Legal and Technical Barriers, ASPJ Africa Francophonie 9(1), 86–99.

United Nation, [źródło elektroniczne] https://www.unoosa.org/ [dostęp: 11.05.2023].

Vieira F., Farias De Sousa Junior A., de Almeida Leităo R., de Oliveira Dias M., 2021: Space Debris Mitigation and the Brazilian Foreign Space Policy, Noble International Journal of Scientific Research 5(2), 16–21. (Crossref)

Weck O., 2021, Space Logistics:enabler of the final frontier, Sustainble Space Logistics, Lusanne/ Switzerland

Weeden B.C, 2010: Overview of the legal and policy challenges of orbital debris removal 27(1), 38–43. (Crossref)

Werner D., 2019: Astroscale, ClearSpace aim to make a bundle removing debris, Space News, [źródło elektroniczne] https://spacenews.com/astroscale-clearspace-aim-to-make-a-bundle-removing-debris/ [dostęp: 11.05.2023].

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.