Odporność ekonomiczna gospodarstw rolnych: koncepcja i perspektywy badawcze

Main Article Content

Ewa Kołoszycz


Słowa kluczowe : wstrząsy rynkowe, wytrzymałość, adaptacja, transformacja, innowacje, potrzeby
Abstrakt
Rolnicy na całym świecie stoją przed szeregiem złożonych i powiązanych ze sobą wyzwań, które zagrażają rentowności i rozwojowi gospodarstw rolnych. Wyzwania te głównie wynikają z niestabilnych cen rynkowych, rosnących kosztów, zmian klimatu i częstych wstrząsów gospodarczych. Celem opracowania było przedstawienie koncepcji odporności ekonomicznej gospodarstw rolnych oraz prezentacja ich potrzeb i wybranych rozwiązań, które mogą wesprzeć rolników w budowaniu odporności ekonomicznej. Podkreślono lukę w badaniach naukowych dotyczącą szczególnej roli i potencjału odporności ekonomicznej na poziomie gospodarstw w zwiększaniu odporności sektora rolno-spożywczego. Rolnicy poszukują przede wszystkim sposobów na osiągnięcie równowagi między życiem zawodowym a osobistym. Z kolei wśród rozwiązań, które mogą wzmocnić odporność ekonomiczną, eksperci najwyżej ocenili zastosowanie narzędzi Lean Management (szczupłego zarządzania).

Article Details

Jak cytować
Kołoszycz, E. (2023). Odporność ekonomiczna gospodarstw rolnych: koncepcja i perspektywy badawcze. Ekonomika I Organizacja Logistyki, 8(4), 47–58. https://doi.org/10.22630/EIOL.2023.8.4.28
Bibliografia

Acosta-Alba I., Chia E., Andrieu N., 2019: The LCA4CSA framework: Using life cycle assessment to strengthen environmental sustainability analysis of climate smart agriculture options at farm and crop system levels, Agricultural Systems 171, 155–170, https://doi.org/10.1016/j.agsy.2019.02.001 (Crossref)

Adger W.N., 2000: Social and ecological resilience: Are they related? Progress in Human Geography 24(3), 347–364, https://doi.org/10.1191/030913200701540465 (Crossref)

Adger W. Neil, Hodbod J., 2014: Ecological and social resilience, [w:] Handbook of Sustainable Development: Second Edition, Edward Elgar Publishing Ltd, 91–102, https://doi.org/10.4337/9781782544708.00014 (Crossref)

Alexander D.E., 2013: Resilience and disaster risk reduction: An etymological journey, Natural Hazards and Earth System Sciences 13(11), 2707–2716, https://doi.org/10.5194/nhess-13-2707-2013 (Crossref)

Anderies J.M., Folke C., Walker B., Ostrom E., 2013: Aligning key concepts for global change policy: Robustness, resilience, and sustainability, Ecology and Society 18(2), 8, https://doi.org/10.5751/ES-05178-180208 (Crossref)

Ashkenazy A., Calvão Chebach T., Knickel K., Peter S., Horowitz B., Offenbach R., 2018: Operationalising resilience in farms and rural regions – Findings from fourteen case studie, Journal of Rural Studies 59, 211–221, https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2017.07.008 (Crossref)

Borychowski M., Stępień S., Polcyn J., Tošović-Stevanović A., Ćalović D., Lalić G., Žuža M., 2020: Socio-economic determinants of small family farms’ resilience in selected central and eastern european countries, Sustainability (Switzerland) 12(24), 1–30, https://doi.org/10.3390/su122410362 (Crossref)

Brown K., 2014: Global environmental change I: A social turn for resilience? Progress in Human Geography 38(1), 107–117, https://doi.org/10.1177/0309132513498837 (Crossref)

Cabell J.F., Oelofse M., 2012: An Indicator Framework for Assessing Agroecosystem Resilience, Ecology and Society 17(1), 18, https://doi.org/10.5751/ES-04666-170118 (Crossref)

Caldera-Sánchez A., de Serres A., Gori F., Hermansen M., Röhn O., 2016: Strengthening Economic Resilience: Insights from the Post-1970 Record of Severe Recessions and Financial Crises, OECD Economic Policy Paper 1(20), 1–29.

Czekaj M., Adamsone-Fiskovica A., Tyran E., Kilis E., 2020: Small farms’ resilience strategies to face economic, social, and environmental disturbances in selected regions in Poland and Latvia, Global Food Security, 26, 100416, https://doi.org/10.1016/j.gfs.2020.100416 (Crossref)

Darnhofer I., Fairweather J., Moller H., 2010: Assessing a farm’s sustainability: Insights from resilience thinking, International Journal of Agricultural Sustainability 8(3), 186–198, https://doi.org/10.3763/ijas.2010.0480 (Crossref)

Darnhofer Ika., 2014: Resilience and why it matters for farm management, European Review of Agricultural Economics 41(3), 461–484, https://doi.org/10.1093/erae/jbu012 (Crossref)

Darnhofer Ika., Lamine C., Strauss A., Navarrete M., 2016: The resilience of family farms: Towards a relational approach, Journal of Rural Studies 44, 111–122, https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2016.01.013 (Crossref)

Dwiartama A., Rosin C., 2014: Exploring agency beyond humans: the compatibility of Actor-Network Theory (ANT) and resilience thinking, Ecology and Society 19(3), 1–10, https://doi.org/10.5751/ES-06805-190328 (Crossref)

FAO, 2014: Sustainability Assessment of Food and Agricultural System: Guidelines. In Food and Agriculture Organization of the United Nations, [źródło elektroniczne] http://www.fao.org/nr/sustainability/sustainability-assessments-safa [dostep: 21.06.2023 r.].

Fingleton B., Garretsen H., Martin R., 2015: Shocking aspects of monetary union: The vulnerability of regions in Euroland, Journal of Economic Geography 15(5), 907–934, https://doi.org/10.1093/jeg/lbu055 (Crossref)

Folke C., Carpenter S.R., Walker B., Scheffer M., Chapin T., Rockström J., 2010: Resilience thinking: Integrating resilience, adaptability and transformability, Ecology and Society 15(4), 20, https://doi.org/10.5751/ES-03610-150420 (Crossref)

Hanisch M., 2016: What is Resilience? Ambiguities of a Key Term, Federal Academy for Security Policy, 19.

Hobbs J.E., 2020: Food supply chains during the COVID-19 pandemic, Canadian Journal of Agricultural Economics, 68(2), 171–176, https://doi.org/10.1111/cjag.12237 (Crossref)

Holling C.S.,1973: Resilience and stability of ecological systems, Annual Review of Ecology and Systematics 4, 1–23, https://doi.org/10.12987/9780300188479-023 (Crossref)

Ivanov D., 2020: Predicting the impacts of epidemic outbreaks on global supply chains: A simulation-based analysis on the coronavirus outbreak (COVID-19/SARS-CoV-2) case, Transportation Research Part E 136, 101922, https://doi.org/10.1016/j.tre.2020.101922 (Crossref)

Latruffe L., Bravo-Ureta B.E., Carpentier A., Desjeux Y., Moreira V.H., 2016: Subsidies and Technical Efficiency in Agriculture: Evidence from European Dairy Farms, American Journal of Agricultural Economics 99(3), 783–799, https://doi.org/10.1093/ajae/aaw077 (Crossref)

Latruffe L., Ureta B.E.B., Moreira V.H., Desjeux Y., 2012: Productivity and Subsidies in the European Union : An Analysis for Dairy Farms Using Input Distance Frontiers, International Association of Agricultural Economists (IAAE), 1–18, https://doi.org/10.22004/AG.ECON.114396

Lee A.V., Vargo J., Seville E., 2013: Developing a Tool to Measure and Compare Organizations’ Resilience, Natural Hazards Review 14(1), 29–41, https://doi.org/10.1061/(ASCE)NH.1527-6996.0000075 (Crossref)

Magis K., 2010: Community resilience: An indicator of social sustainability, Society and Natural Resources 23(5), 401–416, https://doi.org/10.1080/08941920903305674 (Crossref)

Majchrzak A., 2013: Rola dzierżawy gruntów rolnych w kształtowaniu struktury agrarnej Polski na tle państw członkowskich Unii Europejskiej, Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych 2, 63–82.

Markowska M., 2014: Ocena zależności między rozwojem inteligentnym a odpornością na kryzys ekonomiczny w wymiarze regionalnym – przegląd badań, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 333, 22–32, https://doi.org/10.15611/pn.2014.333.02 (Crossref)

Martin R., Sunley P., 2015: On the notion of regional economic resilience: Conceptualization and explanation, Journal of Economic Geography 15(1), 1–42, https://doi.org/10.1093/jeg/lbu015 (Crossref)

Masik G., 2019: Sektory gospodarcze w badaniach odporności ekonomicznej regionów, Studies of the Industrial Geography Commission of the Polish Geographical Society 33(1), 117–129, https://doi.org/10.24917/20801653.331.9 (Crossref)

Masik G., 2022: Koncepcja odporności: definicje, interpretacje, podejścia badawcze oraz szkoły myśli, Przegląd Geograficzny 94(3), 279–305, https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.3.1 (Crossref)

Masten A.S., Best K.M., Garmezy N., 1990: Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity, Development and Psychopathology 2(4), 425–444, https://doi.org/10.1017/S0954579400005812 (Crossref)

Meuwissen M.P.M., Feindt P.H., Spiegel A., Termeer C.J.A.M., Mathijs E., de Mey Y., Finger R., Balmann A., Wauters E., Urquhart J., Vigani M., Zawalińska K., Herrera H., Nicholas-Davies P., Hansson H., Paas W., Slijper T., Coopmans I., Vroege W., Reidsma P., 2019: A framework to assess the resilience of farming systems, Agricultural Systems 176, 102656, https://doi.org/10.1016/j.agsy.2019.102656 (Crossref)

Morkűnas M., Volkov A., Pazienza P., 2018: How resistant is the agricultural sector? Economic resilience exploited, Economics and Sociology 11(3), 321–332, https://doi.org/10.14254/2071-789X.2018/11-3/19 (Crossref)

Ocicka B., 2016: Współczesne strategie zarządzania międzynarodowymi łańcuchami dostaw, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 283, 61–74.

OECD 2014: Overview paper on resilient economies and societies, OECD Publishing, Paris, [źródło elektroniczne] https://www.oecd.org/mcm/C-MIN(2014)7-ENG.pdf [dostep: 21.06.2023 r.].

Prosperi P., Allen T., Padilla M., Peri I., Cogill B., 2014: Sustainability and food & nutrition security: A vulnerability assessment framework for the mediterranean region, SAGE Open 4(2), 1–15, https://doi.org/10.1177/2158244014539169 (Crossref)

Quinlan A.E., Berbés-Blázquez M., Haider L.J., Peterson G.D., 2016: Measuring and assessing resilience: broadening understanding through multiple disciplinary perspectives, Journal of Applied Ecology 53(3), 677–687, https://doi.org/10.1111/1365-2664.12550 (Crossref)

Soliwoda M., 2020: Odporność z perspektywy ekonomii i finansów. Wybrane problemy, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.

Soliwoda M., 2022: Weryfikacja praktyczna proponowanych produktów ubezpieczeniowych i skonstruowanie systemu holistycznego zarządzania ryzykiem, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Warszawa.

Soriano B., Garrido, A., Bertolozzi-Caredio D., Accatino F., Antonioli F., Krupin V., Meuwissen M.P.M., Ollendorf F., Rommel J., Spiegel A., Tudor M., Urquhart J., Vigani M., Bardají I., 2023: Actors and their roles for improving resilience of farming systems in Europe, Journal of Rural Studies 98, 134–146, https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2023.02.003 (Crossref)

Spiegel A., Slijper T., de Mey Y., Meuwissen M.P.M., Poortvliet P.M., Rommel J., Hansson H., Vigani M., Soriano B., Wauters E., Appel F., Antonioli F., Gavrilescu C., Gradziuk P., Finger R., Feindt P.H., 2021: Resilience capacities as perceived by European farmers, Agricultural Systems 193, 103224, https://doi.org/10.1016/j.agsy.2021.103224 (Crossref)

Tendall D.M., Joerin J., Kopainsky B., Edwards P., Shreck A., Le Q.B., Kruetli P., Grant M., Six J., 2015: Food system resilience: Defining the concept, Global Food Security 6, 17–23, https://doi.org/10.1016/j.gfs.2015.08.001 (Crossref)

Trzpiot G., 2017: Odporny pomiar ryzyka, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 340, 177–194.

Tugade M.M., Fredrickson B. L., 2004: Resilient Individuals Use Positive Emotions to Bounce Back From Negative Emotional Experiences, Journal of Personality and Social Psychology 86(2), 320, https://doi.org/10.1037/0022-3514.86.2.320 (Crossref)

Urruty N., Tailliez-Lefebvre D., Huyghe C., 2016: Stability, robustness, vulnerability and resilience of agricultural systems. A review, Agronomy for Sustainable Development 36(1), 1–15, https://doi.org/10.1007/s13593-015-0347-5 (Crossref)

Vigani M., Berry R., 2018: Farm economic resilience, land diversity and environmental uncertainty, 30th International Conference of Agricultural Economist, July 28 – August 2, Vancouver, 1–32, https://doi.org/10.22004/AG.ECON.276979

Vigani M., Berry R., 2018: Farm economic resilience, land diversity and environmental uncertainty, 30th International Conference of Agricultural Economists, 1–33.

Volkov A., Morkunas M., Balezentis T., Streimikiene D., 2022: Are agricultural sustainability and resilience complementary notions? Evidence from the North European agriculture, Land Use Policy 112, 105791, https://doi.org/10.1016/J.LANDUSEPOL.2021.105791 (Crossref)

Walker B., Holling C.S., Carpenter S.R., Kinzig A., 2004: Resilience, adaptability and transformability in social–ecological systems, Ecology and Society 9(2), 5. (Crossref)

Whitson H.E., Cohen H.J., Schmader K.E., Morey M.C., Kuchel, G., Colon-Emeric C.S., 2018: Physical Resilience: Not Simply the Opposite of Frailty, Journal of the American Geriatrics Society 66(8), 1459–1461, https://doi.org/10.1111/jgs.15233 (Crossref)

Worstell J., 2020: Ecological Resilience of Food Systems in Response to the COVID-19 Crisis, Journal of Agriculture, Food Systems, and Community Development 9(3), 1–8, https://doi.org/10.5304/jafscd.2020.093.015 (Crossref)

Zakrzewska-Półtorak A., 2015: Odporność gospodarki regionalnej i miejskiej na wstrząsy w świetle ewolucyjnej geografii ekonomicznej, Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN 164, 108–119.

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.